Μυθολογία

O Πεπάρηθος ήταν γιος του Διονύσου του θεού της αμπέλου, του οίνου και βέβαια της γονιμότητας και της ευφορίας και της Αριάδνης κόρης του Μίνωα Βασιλιά της Κρήτης.

Πεπάρηθος λοιπόν ήταν και το αρχαίο όνομα του μαγευτικού αυτού νησιού της Σκοπέλου και προέρχεται από τον Πεπάρηθο που λέγεται πως ήταν και αδερφός του Στάφυλου ο οποιός με τη σειρά του θεωρείται ως ο πρώτος μυθικός οικιστής της Σκοπέλου. Το όνομα Πεπάρηθος αναφέρεται και από τον μεγάλο Ιστορικό Θουκυδίδη.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο γιος του Αιγαία, Θησέας στέλνεται στην Μινωική Κρήτη μαζί με 7 νέα αγόρια και ισάριθμα κορίτσια προκειμένου να προσφερθούν ως θυσία στο θηρίο Μινώταυρο, που ήταν μισός άνδρας και μισός τέρας, ο οποίος σύμφωνα με τον μύθο ζούσε στο λαβύρινθο των ανακτόρων της Κνωσού. Ο Θησέας γνωρίζει την κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης, την Αριάδνη η οποία τον ερωτεύεται και τον βοηθάει δίνοντάς του ένα κουβάρι νήμα, ο γνωστός “Μίτος της Αριάδνης”, για να μπορέσει να βρει την έξοδο του λαβύρινθου. Έτσι ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο βρίσκει την έξοδο και απαγάγει την Αριάδνη. Φεύγοντας από την Κρήτη για την Αθήνα, ο Θησέας με τους συντρόφους του κάνουν μία ενδιάμεση στάση στο νησί της Νάξου. Εκεί στο όνειρό του εμφανίστηκε ο θεός Διόνυσος, που τον ορμηνεύει να φύγει από το νησί χωρίς την Αριάδνη, διότι ήταν γραφτό η Αριάδνη να γίνει γυναίκα του.

Αντλώντας στοιχεία από κάποια τοπική παραλλαγή του μύθου, ο Διόνυσος μεταφέρει την Αριάδνη στη νήσο Λήμνο, οπότε και αποκτούν μαζί τέσσερις γιους, τον Θόαντα, τον Ινοπίονα, τον Στάφυλο και τον Πεπάρηθο. Ο μύθος αυτός, όπως και άλλοι σχετικοί επαληθεύουν με τον καλύτερο τρόπο ότι η Σκόπελος κατοικήθηκε από Μινωίτες αποτελώντας Μινωική αποικία κατά τα χρόνια της Κρητο-Μινωικής ακμής. Επίσης συνάγεται ότι κατά την Μινωική εποχή, υπήρχαν επαφές και εμπορικές σχέσεις των Κυκλαδικών νησιών με το Β. Αιγαίο, την Μ. Ασία και την Αργολίδα που ως γνωστόν, αποτελούσαν κέντρα Μυκηναϊκού πολιτισμού.

Στα Νότιο – Ανατολικά του νησιού, εντοπίσθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από ίχνη της Μυκηναϊκής εποχής που δείχνουν ότι ο μύθος του Βασιλιά Στάφυλου, στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Πιο συγκεκριμένα, το 1936 στη χερσόνησο που βρίσκεται στην άκρη του όρμου του Στάφυλου, ανασκάφηκε από τον αρχαιολόγο Ν. Πλάτωνα λακκοειδής τάφος που αποδόθηκε στον μυθικό Βασιλιά Στάφυλο. Στον τάφο αυτό, που δεν είχε συληθεί, βρέθηκε το ξίφος του Βασιλιά με λαβή από χρυσό με μήκος 32 εκ. μαζί με άλλα Κρητο- Μυκηναϊκής εποχής αντικείμενα, που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Το αρχαίο όνομα της Σκοπέλου Πεπάρηθος, που έχει την κατάληξη, -θος είναι ενδεικτικό Προελληνικής περιόδου, κατά την οποία φαίνεται να πρωτοεγκαταστάθηκαν στην Σκόπελο οι Κάρες, που προέρχονταν από την Μ. Ασία. Στη συνέχεια, κατοίκησαν εκεί οι Μινωίτες και ακολούθησαν οι Μυκηναίοι όπως επιβεβαιώνονται από τα ίχνη των Μυκηναϊκών κατοικιών που βρέθηκαν στη θέση Στάφυλος στις υπώρειες του όρους Παλούκι, που είναι το δεύτερο σε υψόμετρο βουνό της Σκοπέλου μετά το Δέλφι. Στην περιοχή αυτή, φαίνεται να εγκατέστησε τα Βασίλειό του ο πρωτοοικιστής μυθικός Στάφυλος. Ερείπια Μυκηναικών κατοικιών βρέθηκαν επίσης στη Χώρα, που είναι η πρωτεύουσα της σημερινής Σκοπέλου καθώς και στην περιοχή της Γλώσσας, που βρίσκεται Βόρειο – Δυτικά του νησιού, πάνω από το λιμάνι του Λουτρακίου.

Από τον 8ο ή από τις αρχές του 7ου αι. π.Χ. εγκαταλείπεται ο οικισμός του Στάφυλου και η οικιστική δραστηριότητα μεταφέρεται στον Πάνορμο, που βρίσκεται στον ομώνυμο κόλπο Νοτιο- Δυτικά του νησιού, στη Σελινούς δηλαδή στο σημερινό Λουτράκι, κάτω από τη Γλώσσα, αλλά και στην Πεπάρηθο που είναι η σημερινή Χώρα της Σκοπέλου.